नाही

🗓 नाही.....
       संध्याकाळची वेळ..... अचानक दारावरची बेल वाजते. प्रश्नार्थक मनाने आपण दरवाजा उघडतो आणि समोर आपला जुना मित्र, जवळचा नातेवाईक किंवा अगदीच ओळखीचे कुणीतरी उभे असते. आपल्याला खूप आनंद होतो. बरेच दिवसांनी किंवा वर्षांनी ती व्यक्ती आपल्यासमोर उभी असते. आपण आदरातिथ्य करण्यात कोणतीही कसर सोडत नाही. गप्पांचा ओघ सुरू होतो. गप्पा रंगात येतात. आपण भरभरून बोलत असतो. यादरम्यान ती व्यक्ती आपल्या बॅगेतून काही कागद बाहेर काढते व पॉलिसी विषयी माहिती देऊ लागते. परिस्थिती आपल्या लक्षात येते पण आपल्याकडे पर्याय नसतो. मन लावून ऐकण्याचा व समजण्याचा प्रयत्न करत आपण ते ऐकतो. तेवढ्यात तो एक फॉर्मवर सही करायला सांगतो. आपल्याला मनात नकार ओरडून सांगत असतो पण तो बाहेर पडत नाही. इच्छा नसतानाही आपण त्यावर सही करतो व हसतमुखाने एकमेकांचा निरोप घेतो. त्यानंतर खरी गंमत सुरू होते आपल्याला नकार द्यायचा होता पण आपल्याला तो देता येत नाही मग आपण स्वतःला दोष देत बसतो.
              वरील प्रसंग गमतीदार व प्रातिनिधिक असला तरी आपण आपल्या आयुष्यात डोकावून पाहिले तर अनेक वेळा आपण अशा पेचप्रसंगात अडकलेले असतो.
             नाही, नको, नसणार, No, Not, Never असे शब्द कधी वापरू नये असे म्हटले जाते. या शब्दामुळे आपल्यातील नकारात्मकता वाढते हे जरी खरे असले तरी या शब्दांचा योग्य वेळी योग्य वापर आहे तितकाच गरजेचा असतो.
             दैनंदिन अनेक प्रसंगात आपल्यासमोर  होय व नाही हे दोन पर्याय येत असतात. यापैकी आपण कोणताही पर्याय निवडू शकतो पण बहुतेक वेळा आपण 'होय' हाच पर्याय निवडतो. आपल्या मनात नसताना, इच्छा नसताना, आपली क्षमता व काही वेळा आपली योग्यता नसताना फक्त समोरच्या व्यक्तीला नाही कसे म्हणायचे म्हणून आपण 'होय' म्हणतो व आपल्या अडचणी वाढवून घेतो.
            नाही हा असा शब्द आहे, जो आपल्या मनाची कणखरता व खंबीरता दर्शवतो. योग्य वेळी आपल्याला नकारही तितक्याच सहजपणे देता आला पाहिजे. नाहीतर त्या होकाराचा त्रासच आपल्याला जास्त होतो.
              नात्यांमध्ये, वडीलधाऱ्यांना,  आदर असणाऱ्यांना किंवा अगदी आपल्यापेक्षा छोट्यानाही तितक्याच स्पष्ट व नम्रपणे 'नाही' म्हणता आले पाहिजे.
              असे म्हणतात की आपण होय म्हणायला खूप गडबड व नाही म्हणायला खूप उशीर करतो. आपल्याला नको असणाऱ्या गोष्टी नाही म्हणायला शिकायला हवं, कारण काही वेळा नाही म्हणणे खूप सकारात्मक असते आपल्यासाठी व समोरच्यासाठीही....

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

©संदीप कोळी

9730410154

Sandip.koli34@gmail.com